اثر تنش خشکی انتهایی بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های گندم نان

نویسندگان

مجید رجایی

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس (ایستگاه داراب) سیروس طهماسبی

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس (ایستگاه داراب) محمد جواد بیدادی

دانش‏ آموخته کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان کاووس زارع

مدرس آموزشکده کشاورزی فسا شهاب سرفرازی

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش خشکی انتهایی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم نان آزمایشی با 35 لاین و ژنوتیپ به صورت طرح کرت­های خرد شده در قالب بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط آبیاری معمولی (آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه) و تنش خشکی انتهای فصل (قطع کامل آبیاری از شروع مرحله گلدهی) در سال زراعی 88-1387 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب انجام شد. تنش خشکی (شرایط نرمال رطوبتی و تنش خشکی انتهایی) به عنوان فاکتور اصلی و ژنوتیپ­های گندم به عنوان فاکتور فرعی آزمایش در نظر گرفته شدند. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد، اجزای عملکرد و کاهش دمای سطح کانوپی بودند و به منظور انتخاب ژنوتیپ­های متحمل به خشکی شاخص‏های شدت تنش (si)، شاخص حساسیت به تنش (ssi)، شاخص تحمل به تنش (sti)، میانگین تولید (mp)، میانگین هندسی تولید (gmp) و شاخص تحمل (tol) نیز ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش عملکرد و اجزای عملکرد دانه شد، به­طوری که میانگین عملکرد در شرایط نرمال 4691 کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش خشکی انتهایی 3659 کیلوگرم در هکتار بود. همبستگی بین عملکرد دانه با میزان کاهش دمای کانوپی در هر سه مرحله اندازه­گیری آن از زمان گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک و نیز با میانگین هر سه مرحله هم در شرایط بدون تنش و هم در شرایط تنش خشکی، متوسط تا نسبتاً بالا برآورد شد. به­طور کلی، نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از کاهش دمای کانوپی به عنوان یک معیار با سرعت بالا در اندازه­گیری، می­تواند جهت انتخاب ارقام با عملکرد بالا در نسل­های اولیه برنامه­های اصلاحی مفید باشد. بررسی شاخص‏های تحمل به تنش نیز نشان داد که شاخص­های mp، gmp و sti برای انتخاب ارقام با عملکرد بالا و متحمل به خشکی از کارایی بهتری برخوردار هستند. هر سه شاخص، ژنوتیپ­های 14 و 16 را که در هر دو محیط دارای عملکرد بالایی بودند، به عنوان ژنوتیپ­های متحمل به خشکی معرفی کردند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی اثر تنش خشکی بر انتقال مجدد مواد، عملکرد و اجزای عملکرد دانه ژنوتیپ های مختلف گندم نان

تنش­های خشکی از مهم­ترین عوامل تعیین کننده تولید گیاهان زراعی می­باشد، به همین منظور این مطالعه با هدف بررسی اثر تنش خشکی بر ژنوتیپ­های گندم، به­صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه‌ای انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی در سه سطح (85، 60 و 35 درصد ظرفیت زراعی) و هشت ژنوتیپ گندم امید، زارع، میهن، FAA3P4FCCC، G13CA2242O4P، JS3l7G217، ZSZOBKAYKA  وSolh بود. نتایج نش...

متن کامل

بررسی اثر تنش خشکی بر انتقال مجدد مواد، عملکرد و اجزای عملکرد دانه ژنوتیپ های مختلف گندم نان

تنش­های خشکی از مهم­ترین عوامل تعیین کننده تولید گیاهان زراعی می­باشد، به همین منظور این مطالعه با هدف بررسی اثر تنش خشکی بر ژنوتیپ­های گندم، به­صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه ای انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی در سه سطح (85، 60 و 35 درصد ظرفیت زراعی) و هشت ژنوتیپ گندم امید، زارع، میهن، faa3p4fccc، g13ca2242o4p، js3l7g217، zszobkayka  وsolh بود. نتایج نش...

متن کامل

اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ژنوتیپ های برنج هوازی در شمال خوزستان

پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر کاهش دور آبیاری به عنوان تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف برنج بود. آزمایش به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و سه تکرار به مدت دو سال زراعی (1393 و 1394) اجرا شد. سطوح رژیم آبیاری شامل 3 و 7 روز یک بار در کرت‌های اصلی و 12 ژنوتیپ برنج در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. عملکرد دانه، درصد دانه‌های نیمه‌پر، پر و وزن هزار دانه، د...

متن کامل

تاثیر تنش خشکی آخر فصل بر عملکرد، اجزای عملکرد و دمای سایه‌انداز گیاهی ارقام گندم نان

Abstract: Wheat grain yield is reduced by post-anthesis drought stress conditions in most wheat growing farmlands of Iran. To evaluate the effect of post-anthesis-withholding irrigation on yield, yield components and canopy temperature of wheat cultivars, a field experiment was conducted as split plot in a completely randomized block design with four replications at experimental farm of coll...

متن کامل

مطالعه اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد لاین های امیدبخش گندم مناطق سرد

به منظور بررسی لاین­های امیدبخش گندم نان در اقلیم سرد آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با تیمار قطع آبیاری پس از مرحله گل­دهی در 13 لاین گندم امیدبخش متحمل به تنش خشکی و رقم شهریار به عنوان شاهد منطقه در سه تکرار اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات نشان داد که ژنوتیپ­های گندم از نظر عملکرد دانه، عملکرد زیست توده، عملکرد کاه، وزن دانه، وزن سنبله و وزن هزار دانه اختلاف آمار...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تحقیقات غلات

جلد ۵، شماره ۴، صفحات ۳۴۱-۳۵۲

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023